Hindistan’da bir sokakta asılı duran bir afiş, modern dünyanın gizli maliyetlerini tek cümlede özetliyor:

Netflix 499 Rupiye değil, vaktine mal oluyor.

Cola 30 Rupiye değil, sağlığına mal oluyor.

Sosyal medya bedava değil, dikkatine mal oluyor.

Gerçekten de günümüz tüketim alışkanlıklarını düşündüğümüzde, ödediğimiz paranın gerçek bedel olup olmadığını sorgulamak gerekiyor. Çünkü her ürün, her hizmet, her eğlence aslında bir şeyler karşılığında sunuluyor—ve çoğu zaman bu, cebimizden çıkan parayla sınırlı değil.

Zaman: Geri Alınamaz Bir Servet

Netflix ve diğer dijital platformlar, birkaç yüz lira karşılığında sınırsız içerik vaat ediyor. Ancak asıl maliyet, bu içeriklere harcadığımız zaman. Bir diziye “sadece bir bölüm” diye başlayıp saatlerimizi kaybetmek, uzun vadede üretkenliğimizi ve hedeflerimizi etkileyebilir. Saatlerimizi ekrana bağlayan algoritmalar, belki de gerçekleştirebileceğimiz nice hayali rafa kaldırmamıza sebep oluyor.

Sağlık: Ucuz Lezzetler, Pahalı Sonuçlar

Bir kutu kolanın fiyatı 30 Rupi olabilir, ama uzun vadede sağlığımıza verdiği zararlar çok daha büyük bir fatura çıkarır. Şekerli içecekler ve fast-food kültürü, anlık hazlar sunarken, sağlığımızı yıllar içinde tüketir. Modern tüketim kültürü bize “lezzetli olanı ye” derken, bunun uzun vadeli etkilerini çoğu zaman göz ardı ediyoruz.

Dikkat: En Değerli Para Birimi

Sosyal medya platformları ücretsizdir, çünkü gerçek ürün biziz. Dikkatimizi çekmek için tasarlanan algoritmalar, bizi ekrana kilitleyerek, daha fazla reklam göstermeyi ve daha uzun süre platformda kalmamızı hedefler. Bunun bedeli ise odaklanma yetimizin zayıflaması, zihinsel yorgunluk ve gerçek dünyadan kopuk bir yaşam olabilir.

Her Zaman Görünmeyen Maliyetler Vardır

Bu afiş, basit ama güçlü bir gerçeği hatırlatıyor: Bir şey ucuz ya da bedava gibi görünüyorsa, aslında gerçek maliyeti başka bir yerde gizlidir. Dikkatimizi, sağlığımızı ve zamanımızı nasıl harcadığımızı sorgulamak, modern dünyanın görünmeyen tuzaklarından kaçınmamızı sağlayabilir.

Unutmayalım: Bir şey bedavaysa, ürün biziz.