13 Haziran 2025 tarihinde AKP milletvekillerinin imzasıyla TBMM’ye sunulan ve 21 Haziran Cuma günü oylanması beklenen “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi”, çevre örgütleri tarafından “doğanın şirketlere altın tepside sunulması” olarak değerlendirildi.

Özellikle teklifin 1. maddesiyle Çevresel Etki Değerlendirme (ÇED) sürecinin büyük oranda ortadan kaldırılması planlanıyor. Artık birçok maden, enerji ve inşaat projesi için ÇED kararı olmadan ruhsat ve izin verilebilecek, yatırıma başlanabilecek. Bu durumun doğayı ve yaşam alanlarını büyük tehdit altına soktuğu belirtiliyor.

Yasa teklifinde ayrıca:

Şirketler için izin süreçlerinin tek elden MAPEG (Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü) tarafından yürütülmesi, Kurumların izin taleplerine 4 ay içinde cevap vermezse otomatik onay sayılması,Devlet ormanlarında 2 yıl süreyle bedelsiz maden izni verilmesi, ÇED olumlu kararı alınan projeler için diğer işlemlerin en geç 1 ay içinde tamamlanması gibi çok sayıda düzenleme yer alıyor. Çevre örgütleri, bu yasa teklifinin kabul edilmesi halinde anayasa, çevre koruma sözleşmeleri ve doğa haklarının tamamen yok sayılacağını belirtiyor. “Bu bir doğa katliamına davetiyedir” diyen platformlar, halkı duyarlı olmaya ve bu yasaya karşı birlikte mücadeleye çağırdı.

Basın açıklamasında yer alan mesaj açık ve Netti:  “Yasa tasarısı geri çekilmelidir. Aksi takdirde, toprağımızı, suyumuzu, yaylamızı ve geleceğimizi korumak için her türlü demokratik mücadeleyi vereceğiz.”

                                                                   Basın açıklaması

                                                            BASINA ve KAMUIYUNA
Bizler Orta ve Doğu Karadeniz illerindeki ekoloji ve çevre örgütleri olarak doğasını ve yaşam alanlarımızı yerli ve yabancı maden ve enerji şirketlerine altın tepsiyle sunma anlamına gelen Mecliste görüşülen maden ve enerji yasalarında değişiklik öneren teklife hayır diyoruz. Bu amaçla bir araya geldik ve sesimizi yükseltiyoruz.
Maden ve enerji yasaları üzerinde o kadar değişiklik yapıldı ki takip etmeye zorlanıyoruz. Halkın mücadelesi sonucu şirketler için oluşan her engel yeni yasa ya da yönetmelikle aşılmaya çalışıyor. Bizler mücadeleden vaz geçmiyoruz, AKP iktidarı da maden ve enerji şirketlerinin işini kolaylaştırmak için yasa ve yönetmeliklerde değişiklik yapmaktan bıkmıyor. Şimdi yeni bir yasa değişiklik teklifiyle Çevre Etki Değerlendirme (ÇED) sürecini de ortadan kaldırmaya çalışıp izin sürecini kolaylaştırıyorlar. Yani doğanın, yaşam alanlarının yok edilmesini kolaylaştırmak istiyorlar.
Halkın toprağına, suyuna; ormanına, yaylasına sahip çıkması hem AKP iktidarını hem de maden ve enerji şirketlerini rahatsız etti. Bu nedenle maden ve enerji şirketlerinin önündeki küçük engelleri de kaldırmak için Cumhur İttifakı iktidarı yeni yasa teklifi hazırlandı, AKP milletvekilleri tarafından 13.06.2025 tarihinde 95 sayıyla “Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi” TBMM Başkanlığı’na sunuldu, 21 Haziran Cuma günü oylanacak.
Teklif edilen yasayla, doğa yasalarını, Türkiye Cumhuriyeti’nin taraf olduğu çevre koruma sözleşmelerini, Anayasa ve koruma yasalarını yok sayan, müşterek doğal varlıklara acımasızca saldırıların önünü açan bir yasa çalışmasıyla karşı karşıyayız.
ÇED almak zorunluluğu kalkıyor
Teklifin 1.maddesinin getirdiği Çevre Kanunu’nun 10.maddesi değişikliği ile ÇED Yönetmeliğinin EK-2 listesinde yer alan projeler için ÇED kararı olmadan, her türlü izin, ruhsat verilebilecek, yatırıma başlanabilecek. Örneğin; 25 hektardan aşağı arazi yüzeyindeki açık maden işletmeleri, maden arama projeleri, asbest içeren yapı ve tesislerin sökülmesi / yıkılması, golf tesisleri, yat yanaşma/bağlanma yerleri, ham deri işleme tesisleri, hurda demir ve/veya çelikten çelik üreten tesisler için çevresel etki değerlendirmeleri yapılmadan her türlü izin ve ruhsat verilecek. Değişiklik ile ÇED Yönetmeliği EK-1 listede yer alan ÇED zorunlu projeler için de ÇED olumlu kararı beklenmeden onay, izin, teşvik, yapı ve kullanım ruhsatı, yatırıma başlama ve ihale başvuruları yapılabilecek. Bununla ÇED süreçleri, yaratılacak baskılanma ile formalitenin yerine getirilmesine dönüşecek.
Hediye gibi ruhsat satışı yapılacak
Teklif edilen yasa taslağında ruhsatı alan şirketin yaptığı izin süreçlerini de Maden ve Petrol İşleri Genel Müdürlüğü (MAPEG) yapacak. Şirkete pasta sunar gibi ruhsat sunulacak. Artık, madencilere her türlü izinleri alınmış ruhsatlar hazırlayacak. MAPEG’in istediği izin için ilgili kurum dört ay içinde kararını bildirmezse izin vermiş sayılacak. Devlet ormanlarında 2 yıl süreyle bedelsiz madencilik izni verilebilecek. Arama faaliyeti için izin verilen yerlerde işletmeye mutlaka izin verilecek. Ruhsatlı maden sahalarında arkeolojik sit kararı verilirse, proje sahibi şirkete yatırım giderleri tutarında tazminat ödenecek. ÇED sürecinde kurumlar görüşlerini ilave süresiyle birlikte en geç 4 ay içinde verecek. Bu süre içinde görüş bildirilmemesi halinde kurumun görüşü olumlu sayılacak. Orman Genel Müdürlüğü’nün verdiği orman tahsis izinleri ÇED yönünden uygun görüş sayılacak. ÇED olumlu kararı alınan madencilik faaliyetleri için gereken diğer işlemler en geç 1 ay içinde tamamlanacak. Bu yasa onaylanırsa Cumhurbaşkanı Yardımcısı başkanlığında bir kurul oluşturulacak ve şirketlerin maden ve enerji yatırım talepleri burada değerlendirilecek. Bizler bu yasa tasarısını hazırlayanların bu zamana kadarki uygulamalarından dolayı anlıyoruz ki, şirketlerin önündeki engelleri kaldıracaklar. Halkın tepkisine, itirazına; vatanına sahip çıkmasına hiç değer verilmiyor. Varsa da yoksa da şirketlerin çıkarı öncelik oldu.
Buradan bir kez daha sesimizi yükseltiyoruz. Yasa tasarısı geri çekilmelidir. Çekmezseniz de toprağımızı, suyumuzu; yaylamızı, ormanımızı, tarım arazilerimizi yani vatan topraklarını korumak için her türlü mücadeleyi vereceğiz.
Basın açıklamasına katılan kuruluşlar:
Yesil Artvin Derneği
Ordu Çevre Derneği
Derelerin Kardeşliği Platformu